Σήμερα, καταθέτω ενδεικτικά, ένα «πρόβλημα» προς συζήτηση-έρευνα.
Αποσπασματικά θέτω κάποιες μεταφράσεις του πρωτοτύπου, με ιδιαίτερη έμφαση στους στίχους 25 και 26.
Σοπός είναι ο καθορισμός ενός «τόπου» της περιγραφής αυτής του Ομήρου, (σημειώνω όχι ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ γεωγραφικώς, αλλά ΜΟΝΟΝ «τοπογραφικώς» επί ενός «χάρτη» από μηδενική βάση)!
Αποσπασματικά θέτω κάποιες μεταφράσεις του πρωτοτύπου, με ιδιαίτερη έμφαση στους στίχους 25 και 26.
Σοπός είναι ο καθορισμός ενός «τόπου» της περιγραφής αυτής του Ομήρου, (σημειώνω όχι ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ γεωγραφικώς, αλλά ΜΟΝΟΝ «τοπογραφικώς» επί ενός «χάρτη» από μηδενική βάση)!
Μια μεταφορά-αναπαράσταση δηλαδή της περιγραφής, βασιζόμενη στους δύο αυτούς στίχους (25-26) με σαφή έμφαση σε τέσσερα κύρια σημεία τους:
«χθαμαλὴ», «πανυπερτάτη εἰν ἁλὶ κεῖται», «πρὸς ζόφον», «ἄνευθε πρὸς ἠῶ τ᾽ ἠέλιόν τε».
Εύλογο είναι, ο «τόπος» αυτός, να είναι ίσα (ίσαλος) σχεδόν με το επίπεδο της θάλασσας ή να γειτνιάζει εν ήδη τινός χερσονήσου ή αβαθή ισθμού με ηπειρωτικό τινά τόπον, «χθαμαλὴ», να βλέπει ανεμπόδιστα το Ηλιοβασίλεμα μέχρις «βυθίσεως» του Ήλιου στο πέλαγος, «πρὸς ζόφον», ενώ αντίθετα να στερείται της έγερσης του ήλιου από το πέλαγος, ένεκα φυσικών εμποδίων, «ἄνευθε πρὸς ἠῶ τ᾽ ἠέλιόν τε», (πιθανών υψηλών οροσειρών ή υψηλού όρους), δηλαδή της Ανατολής, αφού ο τόπος αυτός «πανυπερτάτη εἰν ἁλὶ κεῖται»!
Ραψωδία ι’
Πρωτότυπο
Στίχοι 21-26
...ναιετάω δ᾽ Ἰθάκην ἐυδείελον· ἐν δ᾽ ὄρος αὐτῇ
Νήριτον εἰνοσίφυλλον, ἀριπρεπές· ἀμφὶ δὲ νῆσοι
πολλαὶ ναιετάουσι μάλα σχεδὸν ἀλλήλῃσι,
Δουλίχιόν τε Σάμη τε καὶ ὑλήεσσα Ζάκυνθος.
αὐτὴ δὲ χθαμαλὴ πανυπερτάτη εἰν ἁλὶ κεῖται
πρὸς ζόφον, αἱ δέ τ᾽ ἄνευθε πρὸς ἠῶ τ᾽ ἠέλιόν τε…
μεταφράσεις:
1η Αργ. Εφταλιώτη.
...και κατοικώ στο λιόλουστο το Θιάκι, που έχει απάνω
το Νήριτο, τρανό βουνό που σειεί αψηλά τα φύλλα,
κι ολόγυρα πολλά νησιά το ΄να κοντά ΄ναι στ΄ άλλο,
η Σάμη και το Δουλιχιό, κι η Ζάκυνθο η δεντράτη.
Ετούτη χάμου απλώνεται στα πέλαγα της Δύσης,
τ΄ άλλα νησιά ΄ναι ξέχωρα, στ΄ ανάβλεμμα του ήλιου...
2η Καζατζάκη-Κακριδή
...Πατρίδα μου είν΄ η Ιθάκη η ξέφαντη, με το καμαρωμένο
το Νήριτο, το φυλλοσούσουρο βουνό της, κι ένα γύρο
νησιά πολλά προβάλλουν, όλα τους κοντά κοντά βαλμένα,
η Σάμη, η δασωμένη Ζάκυθο και το Δουλίχιο· κι είναι
η Ιθάκη χαμηλή, στο πέλαγο ψηλά ψηλά, στη δύση,
μα τ΄ άλλα αλάργα στου ήλιου βρίσκουνται και στης αυγής τα μέρη...
3η Ζης. Σιδέρη
...και κατοικώ στο ξέφαντο, το φημισμένο Θιάκι,
πόχει το Νήριτο βουνό, ψηλό και δεντρωμένο,
κι ολόγυρα πολλά νησιά, το να κοντά με τ’ άλλο,
τη δασωμένη Ζάκυνθο, τη Σάμη, το Δουλίχι.
Πιο κάτω απ’ όλα, χαμηλό το Θιάκι, στου πελάγου
τα δυτικά, κι ηλιόβγαλμα κοιτάζουν όλα τ’ άλλα...
4η James Diggle, in Bittlestone et al., 2005
...Bright Ithaca is my home: it has a mountain,
Leaf-quivering Neriton, far visible.
Around are many islands, close to each other,
Doulichion and Same, and wooded Zacynthos.
Ithaca itself lies low, furthest to sea
Towards dusk; the rest, apart, face dawn and sun...
Dusk=Λυκόφως
Face danw and sun=φάτσα στο Λυκαυγές.
Στους ανω σχολιασμους να προσθεσω μια ακόμη άποψη,, στο
Το τελευταίο σαν (Δυτικότερα των άλλων),, ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΕΝΟΕΙ,,ΝΗΣΙ ΚΑΙ ΟΧΙ ΒΑΣΙΛΕΙΟ?
ΚΑΙ
ήρθα
τα πέλαγ' αρμενίζοντας προς τους ξενογλωσσίτες
τής Τέμεσης, με σίδερο, χαλκό απ' αυτούς να πάρω.
Πρώιμη εποχή του Σιδήρου (από το 1050 π.Χ. μέχρι τον 7αι. π.Χ.
ΕΔΩ ΕΧΟΥΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΘΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΤΣΕΚΟΥΡΙΑ, ΕΧΟΥΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΘΕΣΗ
ΕΝΑ ΚΑΡΟ ΚΥΚΛΟΠΟΙΩΝ ΤΟΙΧΩΝ ΣΤΟ ΝΗΣΙ,, (ΠΩς ΠΕΛΕΚΗΘΗΚΑΝ?)
ΚΑΙ ΤΕΛΟΣ ΜΙΑ ΠΟΛΥ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ ΑΝΑΡΤΗΣΗ
ΠATHΣTE TO
ΚΑΙ ΛΙΓΟ ΑΠΟ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΑΠΟ Σ.ΡΟΚΚΟ,, ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΝΙΑΔΑ
ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΡΙΣΙΑΝΙΚΗ ΙΘΑΚΗ ΤΟΥ ΣΠ.ΡΟΚKΟΥ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
ΤΑΞΙΔΙ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΙΘΑΚΗ
(Συνέχεια Νο 4)
Να δουλέψουμε τώρα με λίγες υποθέσεις:
Έχουμε τους Λατίνους και τους Έλληνες σε διαρκή αντιπαράθεση με τη δημιουργία
της Μεγάλης Ελλάδας κλπ. Έχουμε τον Έλληνα Πύρρο έξω από τη Ρώμη κλπ. Η
γνώμη μου είναι ότι κάθε άλλο από φιλικές σχέσεις υπήρχαν άσχετα αν οι Λατίνοι
προσπαθούσαν να επωφεληθούν από τα κέρδη του Ελληνικού πολιτισμού, άσχετα αν
εμείς λόγω οικειοποιήσεως τρόπον τινά της Ανατολικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και
ένεκα κοινών θρησκειών φτιάξαμε ένα τμήμα της ιστορίας στα μέτρα μας.
(Σε γενικό πλάνο μιλάω πάντα).
Η αλήθεια είναι ότι οι Λατίνοι ήταν, ή καλύτερα ήθελαν να είναι απόγονοι των Τρώων,
συμπερασματικά λοιπόν οι Έλληνες γι΄ αυτούς ήταν πάντα μισητοί εχθροί.
Οι γενιά των Ιούλων (Ίουλος ο γιός του Αινεία) έτρεφε πάντα αιώνιο μίσος για τους
πορθητές της Τροίας και δη περισσότερο για τον αρχηγό και σχεδιαστή της πτώσης της.
Αν διαβάσουμε Βιργίλιο συμπεραίνουμε πολλά:
Αινειάς βιβλίο Γ (270)
… «Ήδη εν τω μέσω των κυμάτων φαίνεται η δασώδης Ζάκυνθος,
και το Δουλίχιον, και η Σάμη και το Νήριτον απόκρημνο εκ των βράχων του.
Φεύγομεν τους σκοπέλους της Ιθάκης, τα βασίλεια του Λαέρτου,
και ΚΑΤΑΡΩΜΕΘΑ την γην την τροφόν του αγρίου Οδυσσέως.
Ευθύς και αι χιονώδεις κορυφαί του όρους Λευκάτα και ναός του Απόλλωνος
φοβερός δια τους ναύτας φαίνεται»…
Φοβερό το μίσος για την Ιθάκη λοιπόν.
Οι Ρωμαίοι κατέλαβαν τη Κεφαλονιά αφού τους προσκάλεσαν οι Ακαρνάνες δέκα
χρόνια πριν για άλλο σκοπό.
Επιτέθηκαν στα νησιά μας γιατί ήμασταν κομβικό σημείο μεταξύ Ελλάδας Ιταλίας?
Μόνο, ή μήπως και για θέμα γοήτρου να καταλάβουν και να υποδουλώσουν επιτέλους
τη πατρίδα του μισητού Οδυσσέα?
Οι Ακαρνάνες σε κάτι δύσκολες γι΄ αυτούς ώρες ζήτησαν τη βοήθεια της Ρώμης με
αποτέλεσμα να αρχίσει η επέμβαση των Ρωμαίων στα πολιτικά πράγματα της Ελλάδας.
Δικαιολόγησαν την αίτησή προς αυτούς με το επιχείρημα πως μόνο αυτοί δεν είχαν
πολεμήσει με τους Έλληνες στην Τροία εναντίον των Τρώων, προγόνων των Ρωμαίων.
Και οι Ρωμαίοι προσέτρεξαν πάραυτα ευκαιρίας δοθείσης, πολλά τα κέρδη γαρ.
Από αυτά καταλαβαίνουμε πόσο μέτραγε ακόμα για τους Λατίνους η πτώση της
Τροίας!
Άλλωστε και η Αινειάδα ένα προπαγανδιστικό έπος ήταν που γράφτηκε με τη προσταγή
του Οκταβιανού για να αναπτερώσει το εθνικό φρόνημα του αχταρμά που λέγονταν
Λατίνοι, και ο ίδιος ο Βιργίλιος όταν πέθαινε πρόσταξε να την κάψουν!
Και ο ίδιος ο Οκταβιανός λεγόταν Ιούλιος επίθετο που ήθελε όλη η γενιά των
Ιούληδων για να φαίνονται απόγονοι του Ίουλου του γιού του Αινεία.
Για ποιού είδους φιλία Ρωμαίων Ελλήνων συζητάμε? Μας χώριζε πάντα το αίμα της
Τροίας.
Ποια κίνηση θα έκαναν φυσιολογικά οι Λατίνοι μετά τη κατάκτηση?
Το αυτονόητο: Θα διέγραφαν το όνομα Ιθάκη, θα την εξαφάνιζαν σα λέξη, εδώ
εξαφάνισαν τη Σάμη που φυσιολογικότατα αντέδρασε.
Και για τους χρόνους εκείνους μέχρι τον Ιουστινιανό (Προκόπιος περί κτισμάτων)
νομίζω ότι δεν υπάρχουν αναφορές στη λέξη Ιθάκη, ή είναι ελάχιστες.
Και πως θα την έλεγαν?
Λατινοποιημένα Ericius, Ερισσός, ή Έρισσος ακίδα δηλαδή στα Λατινικά. Αυτό δεν
είναι απόλυτο βέβαια αλλά δεν παύει να έχει σοβαρά ερείσματα καθώς είναι η μόνη
Λατινογενής αρχαία ονομασία περιοχής στα νησιά μας.
Τώρα να επανέλθω στο θέμα των αρχαίων τειχών της Άσσου με τον καπουτσίνο
Francesco Grassetto Da Lonigo να γράφει το έτος 1511:
σ 41
Et già da ogni parte il cielo stellato apparea, quando unite di porto uscimo, et a hore
circha sei
de giorno gionti se ritrovamo in porto di Viscardo, posto a capo dela isola de
Cephaleunia. Quivi le mure dela antiqua terra dicta Asso appareno, et sone dicto le
fuste esser a Porto Figer over a Sancta Maura, ...
And we travelled all night under the stars, from when we left the last port, and at about
six of the morning we reached again the port of Viscardo, placed at the head of the
island of Cephalonia. There are the walls of the ancient land which is called Asso
visible, and people said the same fuste were in Porto Figer(Vassiliki) over at Sancta
Maura, ...
(Μετάφρ.)
…«Και ταξιδέψαμε όλη νύχτα κάτω από τον έναστρο ουρανό, από όταν φύγαμε από
το τελευταίο λιμάνι, και γύρω στις 6 το πρωί φτάσαμε πάλι στο λιμάνι του Φισκάρδου,
τοποθετημένο στην κεφαλή (κορυφή;) του νησιού της Κεφαλονιάς. Υπάρχουν ορατά τα
τείχη της αρχαίας πόλης που λέγεται Άσσος, και λένε πως οι (πειρατικές) φούστες που
λέγαμε είναι στο λιμάνι της Βασιλικής στη Λευκάδα,» ...
Υπάρχουν και άλλες μαρτυρίες αλλά θα πολυλογήσουμε, που πιστοποιούν την ύπαρξη
παλαιού τείχους στο φρούριο της Άσσου και φυσικά η κυριότερη απόδειξη είναι η
επιτόπια έρευνα.
Αυτό που παραξενεύει είναι ότι ο κόσμος το είχε τούμπανο και εμείς κρυφό καμάρι επί
τω λαϊκώτερον.
Είμαστε τόσο άχρηστοι? Υπάρχουν ιδιωτικές εκτάσεις και είναι ακριβή η έρευνα?
Υπήρχε νεότερη πόλης εκεί και δεν προβλέπονται και πολλά ευρήματα? Ναι αλλά στο
κάτω – κάτω δε πρέπει να γνωρίζουμε τι υπήρχε εκεί?
Ολόκληρο αρχαίο φρούριο υπάρχει! Πόσο αρχαίο τέλος πάντων και ποιος το έκτισε??
Μας είναι πλήρως αδιάφορο? Το τελευταίο δεν είναι και παράξενο.
Να σας πω έτσι για αστείο ότι ελάχιστοι από τους Έλληνες γνωρίζουμε ότι η ιστορία
των Θερμοπυλών έχει επαλειφθεί δύο φορές και ίσως τη δεύτερη φορά 200 χρόνια
αργότερα ήταν πιο κρίσιμη από τη πρώτη? Όχι με τους Πέρσες πάντα βέβαια …
Αυτή είναι η γνώση και η παιδεία μας δυστυχώς.
Μέχρι και ο Ρήγας ο Φεραίος στη Χάρτα του είχε φτιάξει δύο Ιθάκες!!
Πώς να μη τις φτιάξει και αυτός, από ποιόν να μάθει, από τα αιώνια χάλια μας?
Μόνο το αρχαίο πνεύμα αθάνατο μας έχει μείνει να ξερογλείφουμε σα μαντζούνι.
(Συνέχεια Νο 4)
Να δουλέψουμε τώρα με λίγες υποθέσεις:
Έχουμε τους Λατίνους και τους Έλληνες σε διαρκή αντιπαράθεση με τη δημιουργία
της Μεγάλης Ελλάδας κλπ. Έχουμε τον Έλληνα Πύρρο έξω από τη Ρώμη κλπ. Η
γνώμη μου είναι ότι κάθε άλλο από φιλικές σχέσεις υπήρχαν άσχετα αν οι Λατίνοι
προσπαθούσαν να επωφεληθούν από τα κέρδη του Ελληνικού πολιτισμού, άσχετα αν
εμείς λόγω οικειοποιήσεως τρόπον τινά της Ανατολικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και
ένεκα κοινών θρησκειών φτιάξαμε ένα τμήμα της ιστορίας στα μέτρα μας.
(Σε γενικό πλάνο μιλάω πάντα).
Η αλήθεια είναι ότι οι Λατίνοι ήταν, ή καλύτερα ήθελαν να είναι απόγονοι των Τρώων,
συμπερασματικά λοιπόν οι Έλληνες γι΄ αυτούς ήταν πάντα μισητοί εχθροί.
Οι γενιά των Ιούλων (Ίουλος ο γιός του Αινεία) έτρεφε πάντα αιώνιο μίσος για τους
πορθητές της Τροίας και δη περισσότερο για τον αρχηγό και σχεδιαστή της πτώσης της.
Αν διαβάσουμε Βιργίλιο συμπεραίνουμε πολλά:
Αινειάς βιβλίο Γ (270)
… «Ήδη εν τω μέσω των κυμάτων φαίνεται η δασώδης Ζάκυνθος,
και το Δουλίχιον, και η Σάμη και το Νήριτον απόκρημνο εκ των βράχων του.
Φεύγομεν τους σκοπέλους της Ιθάκης, τα βασίλεια του Λαέρτου,
και ΚΑΤΑΡΩΜΕΘΑ την γην την τροφόν του αγρίου Οδυσσέως.
Ευθύς και αι χιονώδεις κορυφαί του όρους Λευκάτα και ναός του Απόλλωνος
φοβερός δια τους ναύτας φαίνεται»…
Φοβερό το μίσος για την Ιθάκη λοιπόν.
Οι Ρωμαίοι κατέλαβαν τη Κεφαλονιά αφού τους προσκάλεσαν οι Ακαρνάνες δέκα
χρόνια πριν για άλλο σκοπό.
Επιτέθηκαν στα νησιά μας γιατί ήμασταν κομβικό σημείο μεταξύ Ελλάδας Ιταλίας?
Μόνο, ή μήπως και για θέμα γοήτρου να καταλάβουν και να υποδουλώσουν επιτέλους
τη πατρίδα του μισητού Οδυσσέα?
Οι Ακαρνάνες σε κάτι δύσκολες γι΄ αυτούς ώρες ζήτησαν τη βοήθεια της Ρώμης με
αποτέλεσμα να αρχίσει η επέμβαση των Ρωμαίων στα πολιτικά πράγματα της Ελλάδας.
Δικαιολόγησαν την αίτησή προς αυτούς με το επιχείρημα πως μόνο αυτοί δεν είχαν
πολεμήσει με τους Έλληνες στην Τροία εναντίον των Τρώων, προγόνων των Ρωμαίων.
Και οι Ρωμαίοι προσέτρεξαν πάραυτα ευκαιρίας δοθείσης, πολλά τα κέρδη γαρ.
Από αυτά καταλαβαίνουμε πόσο μέτραγε ακόμα για τους Λατίνους η πτώση της
Τροίας!
Άλλωστε και η Αινειάδα ένα προπαγανδιστικό έπος ήταν που γράφτηκε με τη προσταγή
του Οκταβιανού για να αναπτερώσει το εθνικό φρόνημα του αχταρμά που λέγονταν
Λατίνοι, και ο ίδιος ο Βιργίλιος όταν πέθαινε πρόσταξε να την κάψουν!
Και ο ίδιος ο Οκταβιανός λεγόταν Ιούλιος επίθετο που ήθελε όλη η γενιά των
Ιούληδων για να φαίνονται απόγονοι του Ίουλου του γιού του Αινεία.
Για ποιού είδους φιλία Ρωμαίων Ελλήνων συζητάμε? Μας χώριζε πάντα το αίμα της
Τροίας.
Ποια κίνηση θα έκαναν φυσιολογικά οι Λατίνοι μετά τη κατάκτηση?
Το αυτονόητο: Θα διέγραφαν το όνομα Ιθάκη, θα την εξαφάνιζαν σα λέξη, εδώ
εξαφάνισαν τη Σάμη που φυσιολογικότατα αντέδρασε.
Και για τους χρόνους εκείνους μέχρι τον Ιουστινιανό (Προκόπιος περί κτισμάτων)
νομίζω ότι δεν υπάρχουν αναφορές στη λέξη Ιθάκη, ή είναι ελάχιστες.
Και πως θα την έλεγαν?
Λατινοποιημένα Ericius, Ερισσός, ή Έρισσος ακίδα δηλαδή στα Λατινικά. Αυτό δεν
είναι απόλυτο βέβαια αλλά δεν παύει να έχει σοβαρά ερείσματα καθώς είναι η μόνη
Λατινογενής αρχαία ονομασία περιοχής στα νησιά μας.
Τώρα να επανέλθω στο θέμα των αρχαίων τειχών της Άσσου με τον καπουτσίνο
Francesco Grassetto Da Lonigo να γράφει το έτος 1511:
σ 41
Et già da ogni parte il cielo stellato apparea, quando unite di porto uscimo, et a hore
circha sei
de giorno gionti se ritrovamo in porto di Viscardo, posto a capo dela isola de
Cephaleunia. Quivi le mure dela antiqua terra dicta Asso appareno, et sone dicto le
fuste esser a Porto Figer over a Sancta Maura, ...
And we travelled all night under the stars, from when we left the last port, and at about
six of the morning we reached again the port of Viscardo, placed at the head of the
island of Cephalonia. There are the walls of the ancient land which is called Asso
visible, and people said the same fuste were in Porto Figer(Vassiliki) over at Sancta
Maura, ...
(Μετάφρ.)
…«Και ταξιδέψαμε όλη νύχτα κάτω από τον έναστρο ουρανό, από όταν φύγαμε από
το τελευταίο λιμάνι, και γύρω στις 6 το πρωί φτάσαμε πάλι στο λιμάνι του Φισκάρδου,
τοποθετημένο στην κεφαλή (κορυφή;) του νησιού της Κεφαλονιάς. Υπάρχουν ορατά τα
τείχη της αρχαίας πόλης που λέγεται Άσσος, και λένε πως οι (πειρατικές) φούστες που
λέγαμε είναι στο λιμάνι της Βασιλικής στη Λευκάδα,» ...
Υπάρχουν και άλλες μαρτυρίες αλλά θα πολυλογήσουμε, που πιστοποιούν την ύπαρξη
παλαιού τείχους στο φρούριο της Άσσου και φυσικά η κυριότερη απόδειξη είναι η
επιτόπια έρευνα.
Αυτό που παραξενεύει είναι ότι ο κόσμος το είχε τούμπανο και εμείς κρυφό καμάρι επί
τω λαϊκώτερον.
Είμαστε τόσο άχρηστοι? Υπάρχουν ιδιωτικές εκτάσεις και είναι ακριβή η έρευνα?
Υπήρχε νεότερη πόλης εκεί και δεν προβλέπονται και πολλά ευρήματα? Ναι αλλά στο
κάτω – κάτω δε πρέπει να γνωρίζουμε τι υπήρχε εκεί?
Ολόκληρο αρχαίο φρούριο υπάρχει! Πόσο αρχαίο τέλος πάντων και ποιος το έκτισε??
Μας είναι πλήρως αδιάφορο? Το τελευταίο δεν είναι και παράξενο.
Να σας πω έτσι για αστείο ότι ελάχιστοι από τους Έλληνες γνωρίζουμε ότι η ιστορία
των Θερμοπυλών έχει επαλειφθεί δύο φορές και ίσως τη δεύτερη φορά 200 χρόνια
αργότερα ήταν πιο κρίσιμη από τη πρώτη? Όχι με τους Πέρσες πάντα βέβαια …
Αυτή είναι η γνώση και η παιδεία μας δυστυχώς.
Μέχρι και ο Ρήγας ο Φεραίος στη Χάρτα του είχε φτιάξει δύο Ιθάκες!!
Πώς να μη τις φτιάξει και αυτός, από ποιόν να μάθει, από τα αιώνια χάλια μας?
Μόνο το αρχαίο πνεύμα αθάνατο μας έχει μείνει να ξερογλείφουμε σα μαντζούνι.
Σε αυτήν αφήγηση μας παρουσιάζεται τοπογραφικά ένας τόπος μέσα σε άλλα νησιά με τα γνωστότερα Ζάκυνθο, Σάμο, Δουλίχιο από τα οποία η Ζάκυνθος γνωστότατη για τα δάση της.
Τώρα το μέρος αυτό ξεχωρίζει εύκολα λόγω και του ύψους του από την επιφάνεια της θάλασσας αλλά παρά ταύτα είναι σχετικά χαμηλό ως προς τον περιβάλλοντα χώρο πράγμα οξύμωρο αρχικά μια και το βουνό του το Νήριτο παρουσιάζεται αρκετά ψηλό.
Αν και το Νήριτο λοιπόν ανήκει στην Ιθάκη η ίδια δεν είναι τόσο ψηλή αλλά χαμηλότερη πιο “ταπεινή” θα έλεγα.
Εδώ υπάρχει το πρόβλημα, αν θα εκλάβουμε την Ιθάκη σα τμήμα νησιού που υπάρχει το Νήριτο, ή είναι η ίδια νησί γιατί το “αἱ δέ τ᾽ ἄνευθε πρὸς ἠῶ τ᾽ ἠέλιόν τε” μάλλον νησί τη θέλει και μάλιστα Δυτικότερα από όλα τα άλλα.
Το τελευταίο σαν (Δυτικότερα των άλλων) αντιτίθεται στην ερμηνεία του “αμφί” σαν ολόγυρα, πέριξ και το αναγάγει στην ερμηνεία του από δω κι από εκεί, αριστερά και δεξιά δηλαδή. Τώρα το αν σκιάζεται από άλλο νησί πιθανολογώ ότι μπορεί και να συμβαίνει, αλλά μπορεί και να είναι ελεύθερη μετάφραση.
Οι πιθανότητες είναι πάντως να σκιάζεται.
Λέω να σκιάζεται από άλλο νησί και όχι οροσειρά στεριάς γιατί θα πρέπει να δεχτώ ότι ο τότε κόσμος δεν είχε την αίσθηση της Ανατολής – Δύσης και απλά το “ζόφον” το χρησιμοποιούσε σαν έκφραση οτιδήποτε σκιερού.
Εδώ όμως ο Όμηρος διευκρινίζει προς “ζόφον” που δείχνει κατεύθυνση και όχι απλή τοποθεσία “εις ζόφον”.
Σπ. Ρόκκος
Θα πρέπει όμως, να σας υπενθυμίσω ότι λέγοντας να αρχίσουμε από μηδενική βάση, ας ξεχάσουμε τον περιβάλλοντα χώρο και ας ασχοληθούμε με το μείζον. Την οριοθέτηση σε έναν "άγνωστο" χώρο ενός νησιού ( ή τινός χερσονήσου με αβαθή ισθμό) που γειτνιάζει με ηπειρωτικό τινά τόπον! Δεν τίθεται το θέμα a priori ότι χρησιμοποιόντας τον όρο γειτνιάζει με ηπειρωτικό τινά τόπον, αυτός ο τόπος σώνει και καλά πρέπει να είναι ένα τμήμα μίας ευρύτερης σε έκταση ηπειρωτικής γης, μπορεί κάλλιστα να είναι και μία μεγαλύτερη σε έκταση νήσος! Όλα τα ενδεχόμενα είναι αποδεκτά, έως ότου σε επόμενο επίπεδο ερεύνης ασχοληθούμε με το αν από τα στοιχεία που θα καταθέτουμε, αυτό που γειτνιάζει θα μας "υποδείξει" αν αυτό είναι "χώρα" ή άλλο νησί! Επίσης, ως αναφορά στη λέξη "ζόφος" θα πρέπει να δοθούν οι ερμηνείες εκείνες που "ταιριάζουν" με την συγκεκριμένη περιγραφή, καθόσον επιδέχεται πολλές ερμηνείες, μία από αυτές δώσατε ήδη με το "σκιερός"(=μουντός). Θα καταθέσω κι εγώ τη δική μου ερμηνεία, ως Λυκόφως! Αυτή η ερμηνεία δεν την δίδω αυθαιρέτως, αλλά συσχετίζοντας την "αντίθετή" της λέξη που αναφέρει ο ίδιος στίχος της "πρὸς ἠῶ τ᾽ ἠέλιόν" (Ανατολής) Λυκαυγές! Επίσης, θεωρώ κρίσιμο η υπόψη "έρευνα" να λάβει ΔΕΔΟΜΕΝΑ τις γεωγραφικές συντεταγμένες και μορφολογικές γεωλογικές διαμορφώσεις, της τότε εποχής που αναφερόμαστε! Οι γεωγραφικές συντεταγμένες είναι εύκολο να προσδιοριστούν, μέσα από annimation του Πολικού Βορά, δηλαδή του αστεριού στον αστερισμό της Μικρής Άρκτου, που ήταν ο κύριος οδηγός του καθορισμού του γεωγραφικού βορά των περισσότερων αρχαίων λαών της γης! Για τις γεωλογικές μορφολογικές αναπαραστάσεις, θα πρέπει, με τις όποιες επιφυλάξεις, να αναζητηθούν σε αντίστοιχες έρευνες, εγνωσμένης φήμης, γεωμορφολογικών ερευνητικών κέντρων του κόσμου! Η "αναγωγή" τους σε σημερινά αντίστοιχα ΔΕΔΟΜΕΝΑ, θα μας απασχολήσει για τον συσχετισμό τους, σε επόμενες ενότητες...
Το παλάτι που ευρίσκεται σοφά προσδιορίζει
και με μεγάλη ακρίβεια την θέση του ορίζει.
Εκεί που ναι πραγματικά. Σ όλη την οικούμενη
Σε αυτήν αφήγηση μας παρουσιάζεται τοπογραφικά ένας τόπος μέσα σε άλλα νησιά με τα γνωστότερα Ζάκυνθο, Σάμο, Δουλίχιο από τα οποία η Ζάκυνθος γνωστότατη για τα δάση της.
Τώρα το μέρος αυτό ξεχωρίζει εύκολα λόγω και του ύψους του από την επιφάνεια της θάλασσας αλλά παρά ταύτα είναι σχετικά χαμηλό ως προς τον περιβάλλοντα χώρο πράγμα οξύμωρο αρχικά μια και το βουνό του το Νήριτο παρουσιάζεται αρκετά ψηλό.
Αν και το Νήριτο λοιπόν ανήκει στην Ιθάκη η ίδια δεν είναι τόσο ψηλή αλλά χαμηλότερη πιο “ταπεινή” θα έλεγα.
Εδώ υπάρχει το πρόβλημα, αν θα εκλάβουμε την Ιθάκη σα τμήμα νησιού που υπάρχει το Νήριτο, ή είναι η ίδια νησί γιατί το “αἱ δέ τ᾽ ἄνευθε πρὸς ἠῶ τ᾽ ἠέλιόν τε” μάλλον νησί τη θέλει και μάλιστα Δυτικότερα από όλα τα άλλα.
Το τελευταίο σαν (Δυτικότερα των άλλων) αντιτίθεται στην ερμηνεία του “αμφί” σαν ολόγυρα, πέριξ και το αναγάγει στην ερμηνεία του από δω κι από εκεί, αριστερά και δεξιά δηλαδή. Τώρα το αν σκιάζεται από άλλο νησί πιθανολογώ ότι μπορεί και να συμβαίνει, αλλά μπορεί και να είναι ελεύθερη μετάφραση.
Οι πιθανότητες είναι πάντως να σκιάζεται.
Λέω να σκιάζεται από άλλο νησί και όχι οροσειρά στεριάς γιατί θα πρέπει να δεχτώ ότι ο τότε κόσμος δεν είχε την αίσθηση της Ανατολής – Δύσης και απλά το “ζόφον” το χρησιμοποιούσε σαν έκφραση οτιδήποτε σκιερού.
Εδώ όμως ο Όμηρος διευκρινίζει προς “ζόφον” που δείχνει κατεύθυνση και όχι απλή τοποθεσία “εις ζόφον”.
Σπ. Ρόκκος
Θα πρέπει όμως, να σας υπενθυμίσω ότι λέγοντας να αρχίσουμε από μηδενική βάση, ας ξεχάσουμε τον περιβάλλοντα χώρο και ας ασχοληθούμε με το μείζον. Την οριοθέτηση σε έναν "άγνωστο" χώρο ενός νησιού ( ή τινός χερσονήσου με αβαθή ισθμό) που γειτνιάζει με ηπειρωτικό τινά τόπον! Δεν τίθεται το θέμα a priori ότι χρησιμοποιόντας τον όρο γειτνιάζει με ηπειρωτικό τινά τόπον, αυτός ο τόπος σώνει και καλά πρέπει να είναι ένα τμήμα μίας ευρύτερης σε έκταση ηπειρωτικής γης, μπορεί κάλλιστα να είναι και μία μεγαλύτερη σε έκταση νήσος! Όλα τα ενδεχόμενα είναι αποδεκτά, έως ότου σε επόμενο επίπεδο ερεύνης ασχοληθούμε με το αν από τα στοιχεία που θα καταθέτουμε, αυτό που γειτνιάζει θα μας "υποδείξει" αν αυτό είναι "χώρα" ή άλλο νησί! Επίσης, ως αναφορά στη λέξη "ζόφος" θα πρέπει να δοθούν οι ερμηνείες εκείνες που "ταιριάζουν" με την συγκεκριμένη περιγραφή, καθόσον επιδέχεται πολλές ερμηνείες, μία από αυτές δώσατε ήδη με το "σκιερός"(=μουντός). Θα καταθέσω κι εγώ τη δική μου ερμηνεία, ως Λυκόφως! Αυτή η ερμηνεία δεν την δίδω αυθαιρέτως, αλλά συσχετίζοντας την "αντίθετή" της λέξη που αναφέρει ο ίδιος στίχος της "πρὸς ἠῶ τ᾽ ἠέλιόν" (Ανατολής) Λυκαυγές! Επίσης, θεωρώ κρίσιμο η υπόψη "έρευνα" να λάβει ΔΕΔΟΜΕΝΑ τις γεωγραφικές συντεταγμένες και μορφολογικές γεωλογικές διαμορφώσεις, της τότε εποχής που αναφερόμαστε! Οι γεωγραφικές συντεταγμένες είναι εύκολο να προσδιοριστούν, μέσα από annimation του Πολικού Βορά, δηλαδή του αστεριού στον αστερισμό της Μικρής Άρκτου, που ήταν ο κύριος οδηγός του καθορισμού του γεωγραφικού βορά των περισσότερων αρχαίων λαών της γης! Για τις γεωλογικές μορφολογικές αναπαραστάσεις, θα πρέπει, με τις όποιες επιφυλάξεις, να αναζητηθούν σε αντίστοιχες έρευνες, εγνωσμένης φήμης, γεωμορφολογικών ερευνητικών κέντρων του κόσμου! Η "αναγωγή" τους σε σημερινά αντίστοιχα ΔΕΔΟΜΕΝΑ, θα μας απασχολήσει για τον συσχετισμό τους, σε επόμενες ενότητες...
σε δάσια μέσα, που η θεά του τό 'χε πη πως ζούσε
ο πάγκαλος χοιροβοσκός που νοιάζουνταν το βιός του
πιότερο απ' όλους που ο τρανός Δυσσέας είχε δικούς του.
τι θαρρώ πεζός,,, 173α
ΕΞΑΛΟΥ ΟΠΩς ΤΟΝΙΖΕΙ ΚΑΙ Ο ΝΙΚΟΣ ΚΑΜΠΑΝΗς
ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ 4 ΦΟΡΕς ΣΤΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙΑ
Στο βασιλέα τον Άκαστο τους είπε να με φέρουν,
μα αυτοί κακά βουλεύτηκαν, για να τραβήξω κι άλλα
παθήματα και συφορές· κι απ' τη στεριά σα βγήκε
πολύ ανοιχτά το πλεούμενο, σοφίστηκαν να βρούνε
Μού βγάλαν τη χλαμύδα μου, μου βγάλαν το χιτώνα,
κι άλλο παλιό με ντύσανε κουρέλι και χιτώνα,
αυτά εδώ τα παλιόρουχα που βλέπεις κι έχω τώρα·
και προς το βράδυ φτάσανε στο ξάστερο το Θιάκι.
και με σκοινί πολύστρεφτο, πηδήξανε με βιάση
στη γης, και καλοκάθισαν να φάνε στ' ακρογιάλι.
Ως τόσο γλήγορα οι θεοί μου ξέλυσαν τον κόμπο,
κι εγώ με το παλιόρουχο σκεπάζοντας την όψη,
πάνω στη θάλασσα έρριξα το στήθος, και τα χέρια
απλώνοντας κολυμπητά βγαίνω στη γης, και τρέχω
κι ανάμερα τους κρύβουμαι στα φυλλωτά τα δάσια.
Του κάκου γύριζαν αυτοί και δυνατά φωνάζαν.
aris3 Μαρτίου 2015 - 10:40 μ.μ.
«Τι θαρρώ πεζός εδώ δεν ήρθες» τί θέλει να πεί αυτό ακριβώς?
Απάντηση
Απαντήσεις
e-poros3 Μαρτίου 2015 - 10:56 μ.μ.
θα συμφωνήσω με τον φίλο Καμπάνη,, για να το θιέτει έτσι,, και μάλιστα στα ψέμματα του Οδυσσέα να το επαναλαμβάνει με τον ίδιο ακριβώς τρόπο ,,δεν το λέει ειρωνικά ,,ενοει, ότι στο να πάς Ιθάκη έχεισ την επιλογη να πάς πεζός αλλά και με πλοίο,,! απλά το συνηθές ειναι να πας με πλοίο!!
Απάντηση
aris4 Μαρτίου 2015 - 12:31 π.μ.
Εντάξει η Παλική Ιθάκη!
e-poros4 Μαρτίου 2015 - 4:40 μ.μ.
τα Χιονάτα,, πήραν το ονομά τους από κρήτη,,, και τους Χιόνηδες, αυτό που εία πληροφόρηση λόγο παλιού χαρτη που ανάφερε Λευκάτα,, λένε ότι ήταν κάποτε πόλλοι ναυτικοι στο ίδιο βαπόρι, το οποίο βουλιαξε,, και λόγο πένθους από Λευκάτα τα μετάτρεψαν σε Μαυράτα,, με την υπόθεση Πεζός απλά έδωσα σαν απάντηση τα δικά μου επειχηρηματα σε Καμπάνη στον πολυ καλό συνδιασμο σκέψης του,, και ελπίζω κάποτε να αυξηθούμε αυτοί που προβληματιζόμαστε με τα γραφόμενα πολύ σωστα, και καθόλου τυχαια του Ομήρου,, που για ένα τεράστιο ποσοστο, απλά αποτελουν ένα παραμυθάκι που έκαναν στο Δημοτικο
aris4 Μαρτίου 2015 - 9:09 μ.μ.
Εντάξει τώρα δεν έχεις και άδικο με τον τρόπο που αντιμετωπίζουν γενικά οι Έλληνες την ιστορία. Άλλωστε τα περισσότερα δεινά τους από εκεί προέρχονται.
Απάντηση
consolas28 Μαΐου 2015 - 5:43 μ.μ.
Gerasimos28 Μαΐου 2015 - 6:50 μ.μ.
Πλήρως φίλε μου! Στο "τραπέζι" αυτό όλοι παίζουμε με ανοιχτά χαρτιά...και όλων οι γνώμες είναι σεβαστές, ασχέτως της τελικής έκβασης των...Αρχή μου, καμία γνώμη δεν κρίνεται επί της αρχής, παρά μόνον ύστερα από ανάλυση από όλους τους εμπλεκόμενους!
Gerasimos28 Μαΐου 2015 - 7:20 μ.μ.
Όσον αφορά δε, τη γνώμη μου περί Δύσης (Λυκόφως) και Ανατολής (Λυκαυγές) πηγάζει μόνον από την γεωγραφική θέση του τόπου που σπεύδει να προσδιορίσει ο ποιητής εκφράζοντας τον με την "φωτογραφική εικόνα" αυτή στον ίδιο στίχο! Τίποτε περισσότερο. Σαφέστατα προσμένουμε και πολλών άλλων την συμμετοχή και τις γνώμες των!
5Μα σίγουρα ότι η Ιθάκη είναι νησί και άγνωστος άνθρωπος δεν μπορεί να πάει στο παλάτι του Οδυσσέα πεζός. Άρα μπορεί να είναι η σημερινή Ιθάκη και οποιοδήποτε νησί εκτός της Λευκάδας που τότε συνδεόταν με τη στεριά. Άρα Λευκάδα ΠΑΠΑΛΑ !!!
Υπάρχει όμως και το άλλο, αναφέρει ναύτες άρα ο Τηλέμαχος καταλαβαίνει ότι έρχεται από μακριά η Αθηνούλα γιατί σε κοντινές αποστάσεις χρησιμοποιούνται οι πορθμήες (υ – 187) « Καὶ τρίτος ὁ πρωτοβοσκὸς Φιλοίτιος τότες ἦρθε,
στέρφα δαμάλα φέρνοντας καὶ γίδια στοὺς μνηστῆρες.
Ἀπ' τὴ στεριὰ τὰ φέρανε περάτες, (πορθμήες)»….
Αυτά τα βόδια είναι που μαζί με πολλά άλλα (άλογα κλπ.), αποκλείουν τη Παλική σαν Ιθάκη αν βασιστούμε στα Ομηρικά έπη. Γιατί κατά τον Εύμαιο (ξ – 103) δεν υπάρχουν στην Ιθάκη βόδια μόνο κατσίκια και οι χοίροι του. Δεν νομίζω ότι στη Παλική δεν μπορούν να εκτραφούν βοοειδή όπως και άλογα? Μη τρελαθούμε κιόλας!
Είναι σοβαρό αρνητικό στοιχείο και για την περιοχή Πόρου το ίδιο αυτό.
Αυτά τα γνωρίσματα τα βρίσκει κανείς μόνο στην σημερινή Ιθάκη και την Έρισσο.
Δέχομαι αντιρρήσεις φυσικά, αλλά με τεκμηρίωση. Όχι παράδειγμα είναι Ιθάκη η Λευκάδα επειδή το είπε ο τάδε και μόνον.
Και αυτό που μου κάνει εντύπωση είναι ότι όλοι οι φίλοι ομηριστές εδώ μέσα, προσπαθούν να τεκμηριώσουν την άποψή τους και μόνο χωρίς να προσπαθούν να βρουν στοιχεία αρνητικά σε αντίθετες από τις δικιές τους απόψεις κάτι που δεν οδηγεί πουθενά. Χάβρα θα επικρατεί πάντα άνευ ουσίας, έχω άδικο??
Χουά χα χα χα χα χα χα χα χα.
Το ληξούρι,, ισχύει αυτό ακόμη και σήμερα,, το λογικό είναι να ΄πηγες με πλοίο,, (ειδικά οπως ειναι ακόμη η κατάσταση όπως και στην περίπτωση Ασσου,,πιο ευκολά πας με πλοίο) για να το σατηρίσουμε και λίγο. Στην περιπτωση τώρα την δική μας,,, πάλι στεκει,, η φράση ,,γιατι το συνηθές να ρθεις ειναι πλοίο,,αλλά αν κάποιος σε είχε αφήσει στην ενδοχώρα, ή εφκιου πάνω ερισσο,ή Σάμη (φορρκυνα) είτε Παλική, είτε ακόμη και εκεί που αργουν οι στόλοι (πορτο ντι κεφαλονια) ,, κάλιστα στην πόλη της Ιθάκης του Ανακτα των κεφαλλήνων, θα μπορούσες να έρθεις και πεζος
Να δεχτώ λοιπόν ότι είναι βραχότοπος.
Να δεχτώ ότι δεν είναι γόνιμη.
Να δεχτώ ότι δε μπορούν να βαδίσουν άλογα ούτε βόδια.
Να δεχτώ ότι υπήρχε αντίπερα ακτή χώρα που εβούλιαξε.
Να δεχτώ ότι οι μνηστήρες περιμένανε τσου Άγιους Θόδωρους να σκοτώσουνε τον Τηλέμαχο μπροστά στα μάτια των Θιακώνε.
Να δεχτώ ότι…
Το μόνο που δέχομαι είναι ότι είμαι κουρλός, θεόκουρλος όμως όχι!! Χα χα χα χα.
Τώρα την εποχή εκείνη αλλά και μέχρι πρότινος η θαλάσσια πρόσβαση ήταν ο ευκολότερος τρόπος ταξιδιού στη Θιακοκεφαλονιά άρα παντού οι ναύτες και τα πλοία ήταν φόρα παρτίδα.
Και επειδή κάτι έγραψες τσι προάλλες για Χιονάτα – Μαυράτα τα Μαυράτα τα έχουνε 5 και ¾ ώρες απόσταση από Αργοστόλι γύρω στο 1920 χα χα χα έτσι για να πάρουμε γεύση για τις αποστάσεις παλιά και υπήρχε και αμαξιτός δρόμος (27 χιλ), σκέψου από μονοπάτια τι γινότανε την εποχή Οδυσσέα!
Παλιά – παλιά βρίσκω όμως μόνο Χιονάτα, Μαυράτα τίποτις για την ώρα!
Κάτοικοι 436 Μαυριτανοί μαζί με Κατελιό και Θηράμονα (κατ. 228), και 178 Χιονισμένοι, μαζί με Μαρκόπουλο(κατ.339) σύνολο 517. Χα χα χα
Πόρος χωριό της κοινότητας Ασπρογέρακα, κάτοικοι 47, Απογραφή του 1928.
Θυμάσαι που μου έγραφες ότι δεν υπήρχε τότε κανείς εκεί κάτου?
Αλλά για ξαναβάλε εκείνη την ιστορία που άκουσες για τσου Χιονισμένους και τσου Μαυριτανούς γιατί τη ξέχασα γαμώτο μπας και βγάλω άκρη.
Χουά χα χα χα χα χα χα χα χα χα.
Έχουν κάνει τα παραμύθια πραγματικότητα και την ιστορία παραμύθι.
Παράδειγμα έχουν ακούσει για τη κοκκινοσκουφίτσα και το κακό λύκο και αγόρασαν σκυλιά για να μη τους φάνε οι λύκοι! Φαίνεται για γέλια αλλά υπό ευρεία έννοια αυτή είναι η πραγματικότητα την οποία λουζόμαστε και ψάχνουμε να βρούμε τι φταίει.
Χουά χα χα χα χα χα χα.
Απάντηση στο φίλο Gerasimo:
Γράφω τελείως αόριστα και γενικά νομίζω εκτός αν κάπου παρεξηγήθηκα.
Τον περιβάλλοντα χώρο που αναφέρεται στους στίχους εννοώ αφού την Ιθάκη την αναφέρει ο ποιητής σαν χθαμαλή.
Τώρα για τη λέξη ζόφος Μάλλον είναι δύσκολο να μεταφραστεί με ακρίβεια από μια γλώσσα λιγότερο λεπτομερή από την Ελληνική όπως και τα Ομηρικά έπη γενικώς άρα δεν μπορούμε σε δύσκολες λέξεις να δίνουμε βάσει σε ξενόγλωσσες ερμηνίες.
Άσε που το λυκόφως και το λυκαυγές δεν είναι τόσο ξεκάθαρα όσον αφορά την έννοιά τους.
Ζόφος για τον Όμηρο είναι και ο Άδης όχι μόνο το σκότος όπως και η Δύση που χρησιμοποιείται πχ σα ζόφος στους στίχους Μ -240, κ -120, ν -241.
Δεν γνωρίζω και κατά πόσο μπορείτε να ισχυριστείτε το … “ Λυκόφως! Αυτή η ερμηνεία δεν την δίδω αυθαιρέτως, αλλά συσχετίζοντας την "αντίθετή" της λέξη που αναφέρει ο ίδιος στίχος της "πρὸς ἠῶ τ᾽ ἠέλιόν" (Ανατολής) Λυκαυγές!”
Το ηέλιος και μόνο την Οδύσσεια να πάρουμε αντιπροσωπεύει αυστηρά τη λέξη ήλιος ασχέτου ώρας αρκεί να φαίνεται.. Παράδειγμα, ι -168 (που αναλογικά το ηέλιος παρουσιάζεται σαν Λυκόφως), γ -1, λ -93, μ 429, κλπ.
Τώρα για τη πραγματική χρονολογία που διαδραματίστηκε η Οδύσσεια κανένα πρόβλημα. Επιστημονικά παραδεχτό είναι ότι για κάθε 1000 χρόνια κατεβάζουμε τη στάθμη της θάλασσας κατά 1 μέτρο. Να την κατεβάσω εις διπλούν εγώ?
Χα χα.
Και το τελευταίο μη Ομηρικό: Δεν μου αρέσει ο πληθυντικός μεταξύ φίλων, συμφωνούμε?
Σπ.Ρόκκος
και γύρισαν και μπήκανε στο βαθουλό καράβι·
κι έτσ' οι θεοί με κρύψανε καλά και δίχως κόπο,
και στην αυλή με φέρανε φρόνιμου ανθρώπου. Βλέπεις,
ακόμα είναι της μοίρας μου στον κόσμο αυτόν να ζήσω.»